BIAŁA

Pierwsze wzmianki o Białej pochodzą z 1225 r. Pod koniec pierwszej połowy XIII w. miała miejsce druga lokacja osady.

 Z racji swego położenia, na rubieżach Księstwa Opolskiego, Biała staje się siedzibą kasztelanii. 

Prawdopodobnie w miejscu późniejszego zamku wzniesiona zostaje wówczas drewniana warownia. Świadczyć o tym mogą odnalezione podczas prac archeologicznych poziomo ułożone drewniane bale, być może fundamenty budynków.

 W XV w. miasto otoczono murami wykonanymi z cegły, z użyciem kamienia, wzmocnionymi otwartymi basztami.

 Zachowany w północnej części zamku fragment muru o gotyckim wątku może świadczyć, że taki zamek mógł zostać otoczony murem połączonym z obwarowaniami miejskimi. 

W XVI w. z inicjatywy książąt opolskich wzniesiony został murowany renesansowy zamek. 

Składał się z głównego skrzydła wschodniego i drugiego -prostopadłego do niego- z otwartym dziedzińcem od południa. Od strony dziedzińca budynki posiadały półkoliste arkady.

 12 lipca 1564 r. w Wiedniu wystawiono akt przekazujący pod zastaw rodzinie Pruszkowskich miasto Biała.

 W 1606 cesarz Maksymilian II sprzedał Białą wraz z dobrami Janowi Krzysztofowi Pruszkowskiemu. Pruszkowscy w latach 1638-1640 rozbudowali zamek w stylu wczesnego baroku. 

Wzniesione zostało skrzydło południowe, a w późniejszym okresie zachodnie z kondygnacyjną kwadratową wieżą w narożniku.

 Przez wiele lat zamek w Białej należał do głównych rezydencji rodu Pruszkowskich. 

W 1747 r. wdowa po Antonim Pruszkowskim sprzedała zamek i posiadłości Bartłomiejowi Oderfeldtowi, wcześniejszemu dzierżawcy dóbr.

 W 1872 r. zamek w Białej staje się własnością miasta. Zaadoptowany został na seminarium nauczycielskie, które funkcjonowało w nim do 1925 r. 

Podczas przeprowadzonego w XIX w. remontu zamurowano arkady, dzięki czemu powstał dodatkowy trakt komunikacyjny.

 Po II wojnie światowej budynek był siedzibą szkoły podstawowej i liceum ogółnokształcącego. W latach 80-tych XX w. urządzono w nim magazyn odzieżowy. Od tego momentu nastąpiła degradacja obiektu. 

Pod koniec XX wieku stał się własnością prywatną, co niestety nie poprawiło jego stanu.

Obecnie zamek w Białej to dwukondygnacyjna budowla nakryta siodłowymi i czterospadowymi dachami, wzniesiona na planie zbliżonym do litery "F". 

W narożniku zachodniego skrzydła znajduje się czterokondygnacyjna wieża zwieńczona wysokim, barokowym hełmem baniastym z latarnią.

 Zamek jest częściowo podpiwniczony. Jego elewacje są otynkowane, ozdobione gzymsami. Zachowały się kamienne obramienia okien i portale, a we wnętrzach sklepienia kolebkowo - krzyżowe.

 Elewacja boczna skrzydła południowego zwieńczona jest dwupiętrowym szczytem. Od strony dziedzińca widoczne ślepe, półkoliste arkady. W dolnej partii elewacji północnej zachowany gotycki wątek muru.

Odwiedziliśmy w maju 2015r.