DWÓR OBRONNY W JEŻOWIE

Dwór w Jeżowie wznosi się pośród drzew, na łagodnie opadającym ku rzece Białej stoku, po zachodniej stronie drogi prowadzącej ze Stróż do Bobowej.

Zbudowany został najpewniej pod koniec XV w., a w 1529 r. trafił w ręce Adama Strasza herbu Ogończyk. Przebudował on dwór, obniżając go o jedną kondygnację, a do południowej części z owalną wieżą dobudował tej samej szerokości część północną. 

Prace ukończono w 1544 r., o czym informuje tablica nad wejściem do dworu, z herbem Ogończyk i napisem: „Gdi Pan Bóg Snami Wsytko Miecz Będziemy”.

W XVII i XVIII w. Jeżów wielokrotnie zmieniał właścicieli, a na przełomie XVIII i XIX w. znajdował się w tak złym stanie, że na piętrze urządzono spichlerz.

 Około 1900 r. znalazł się w posiadaniu Kazimierza Ramułta, który podjął się jego odnowy. Po II wojnie światowej budynek znów stał opuszczony. Dopiero w latach 60. XX w. dwór odrestaurowano, przywracając mu wygląd z czasów renesansu. Obecnie pełni on rolę Domu Pracy Twórczej Liceum Sztuk Plastycznych w Tarnowie.

Obronny, gotycko-renesansowy dwór posiadał umocnienia w postaci ostrokołu i fosy, której zarys jest jeszcze widoczny.

 Na niewielkiej pochyłości od południowego wschodu zachowały się także ślady kwaterowego ogrodu renesansowego.

 Piętrowy dwór jest posadowiony na wysokich piwnicach, zbudowany z ciosów piaskowca i otynkowany, nakryty dachem gontowym. W południowo-wschodnim narożniku znajduje się owalna baszta.

Jej górna, szersza część wspiera się na kilkunastu kroksztynach (wspornikach) w formie arkadek, obiegających basztę dokoła. Wejście do dworu prowadzi po schodach przy ścianie północnej, pod którymi znajdują się drzwi do wysokich piwnic.

Plan dworu jest zbliżony do kwadratu, podzielonego wewnątrz na cztery podobnej wielkości pomieszczenia. Tylko na piętrze, od strony północnej, znajduje się duża sala, zajmująca połowę budynku.

Wewnątrz zachowały się elementy pierwotnej kamieniarki renesansowej: obramienia drzwi, na piętrze kominek z jońskimi pilastrami, a nad drzwiami w zachodniej izbie – tablica adoracyjna przedstawiająca Adama Strasza klęczącego przed upadającym pod krzyżem Chrystusem. 

Ściany sal zdobią renesansowe malowidła odpowiadające ich przeznaczeniu: krajobrazy i ornamenty roślinne w pokojach mieszkalnych, a wizerunki świętych w dawnej kaplicy.

Tekst: B. Sanocka (2008)

Odwiedziliśmy w sierpniu 2017r.