Ciechanów

               CIECHANÓW

Zamek w Ciechanowie został zbudowany w pierwszej połowie XV wieku z inicjatywy księcia mazowieckiego Janusza I Starszego.

 Pierwsze zachowane o nim wzmianki pochodzą z 1429 i dotyczą rachunków budowlanych, przygotowanych dla księcia przez jego architekta, mistrza o imieniu Niklos. Niespełna pół wieku potem warownia uległa poważnym uszkodzeniom, będącym wynikiem pożaru, który w roku 1467 (1473) strawił całe miasto.

Założenie obronne zbudowane zostało na bagnach, na prawym brzegu rzeki Łydyni. Aby zamek zachował stabilność na tak niepewnym gruncie, w bagnistym podłożu zatopiono masę żwiru, cegieł i setki dębowych pni i dopiero wówczas rozpoczęto budowę.

Masywna, ceglana twierdza ma kształt regularnego czworoboku (o bokach 48 x57 metrów) z dwiema potężnymi wieżami od strony rzeki: zachodnią, zwaną arsenałem oraz wschodnią, zwana więzienną. Usytuowane w południowych narożach zamku wieże osłaniały podejście do bramy.

Pierwotnie miały tę samą wysokość co mury obwodowe, zaś dostęp do nich prowadził prosto z chodników dla straży, biegnących po wewnętrznej stronie muru.

W północnej części dziedzińca stał pałac książęcy. Był to budynek o dwu kondygnacjach, z czterema pomieszczeniami na każdym poziomie. Jego przyziemia zajmowały m.in. kuchnia i spiżarnia, natomiast na piętrze mieściły się sale mieszkalne oraz reprezentacyjne komnaty.

Podczas XV-wiecznej odbudowy podwyższono mury i wieże oraz dostawiono jedno piętro pałacu, na którym umieszczono sypialnie i kaplicę św. Stanisława.

Funkcje gospodarcze przejęły drewniane budynki, rozlokowane wzdłuż wschodniej i południowej kurtyny. Aby uchronić zamek przed podmyciem przez podnoszące się wody gruntowe, o półtora metra podwyższono poziom dziedzińca - jak głosi miejscowa legenda w tym celu trzeba było nawieźć ponad 2000 wozów z gliną. 

Najpoważniejszych przeobrażeń budowla doświadczyła jednak w wieku XVI. Zlikwidowano wtedy starą bramę od południa, przebito zaś nową - w południowej części kurtyny zachodniej. Wjazd na dziedziniec uzupełniono o przedbramie w formie małego ryzalitu, w którym znajdował się mechanizm do opuszczania zwodzonego mostu, a na piętrze - pokoik dla odźwiernego.

Po raz kolejny nadbudowano wieże i przystosowano je do broni palnej. W południowej części dziedzińca dostawiono ciąg murowanych budynków; podwyższono też górną kondygnację pałacu, który teraz uzyskał renesansowy wystrój.

Dziś zamek ciechanowski to tylko mury obronne i wieże - z budynków mieszkalnych i gospodarczych pozostały jedynie fundamenty oraz piwnice.

Warto zwrócić uwagę na umieszczone nad bramą trzy metalowe herby związane z historią ciechanowskiej twierdzy: postać będącego patronem miasta św. Piotra, wyobrażenie orła - symbolu Mazowsza, oraz wąż - herb rodowy Bony. 

Odwiedziliśmy we wrześniu 2017r.